System wykrywania i sygnalizacji pożaru (SSP, SAP) służy do wczesnego wykrywania zagrożenia pożarowego w budynkach. Z tego powodu w pewnej klasie obiektów budowlanych (budynkach handlowych lub wystawowych, teatrach, kinach, budynkach służącym celom gastronomicznym, salach widowiskowych i sportowych, szpitalach, domach pomocy społecznej i ośrodkach rehabilitacyjnych, większych zakładach pracy, budynkach użyteczności publicznej wysokich i wysokościowych, budynkach zamieszkania zbiorowego, archiwach, muzeach, ośrodkach elektronicznego przetwarzania danych, centralach telefonicznych, garażach podziemnych, stacjach metra, dworcach i w portach, bankach, bibliotekach) stosowanie systemów SAP jest obowiązkowe. Regulują to odpowiednie przepisy prawne, ustawy i rozporządzenia. Sprzęt stosowany w systemach SAP musi spełniać specyficzne, bardzo wysokie wymagania, określone przez Polską Normę oraz przez zalecenia Centrum Naukowo – Badawczego Ochrony Przeciwpożarowej. Niedopuszczalne jest stosowanie jakichkolwiek urządzeń, nieposiadających stosownych certyfikatów.

Według PN-EN-54-1 system SSP tworzą następujące części składowe:

• Centrala sygnalizacji pożarowej,
• Czujki pożarowe,
• Pożarowe urządzenia alarmowe,
• Ręczne ostrzegacze pożarowe,
• Urządzenie transmisji alarmów pożarowych,
• Stacja odbiorcza alarmów pożarowych,
• Urządzenia sterownicze automatycznych urządzeń zabezpieczających, przeciwpożarowych,
• Automatyczne urządzenie zabezpieczające, przeciwpożarowe,
• Stacja odbiorcza sygnałów uszkodzeniowych,
• Urządzenie zasilające.

Systemy SSP dzieli się według takich parametrów jak:

Dokładność wskazania miejsca powstawania pożaru:
systemy konwencjonalne (adresacja kolektywna – identyfikowanie grupy czujek)
systemy adresowalne (adresacja indywidualna – identyfikacja pojedynczych czujek)

Sposób komunikacji centrali z czujkami:
system monologowy
system dialogowy
system interaktywny

Konfigurację sieci hierarchicznej dla dużych instalacji:
system sieciowy promieniowy
system sieciowy pierścieniowy

Projektowanie SSP wymaga dużej wiedzy. Ważne jest prawidłowe rozmieszczenie i dobór elementów systemu, dobre zaprojektowanie i zlokalizowanie serwerowni, zgodne z rodzajem obiektu, który ma być wyposażony w SSP.
Elementy systemu SSP tj. system oddymiania mogą być powiązane z systemem HVAC i współpracować z nim. Jednak projektant musi w takim przypadku uwzględnić wpływ cyrkulacji powietrza na rozprzestrzenianie sie ognia. Sygnał pochodzący z SSP może także kontrolować klapy przeciwpożarowe i dymowe, realizując zaprogramowane scenariusze. Ważne jest też wykrywanie pożaru w przestrzeniach zamkniętych takich jak nad podwieszanymi sufitami lub pod podniesionymi podłogami.
System wykrywania i sygnalizacji pożaru składa się z centrali pożarowej i urządzeń peryferyjnych.
Rdzeń centrali pożarowej stanowi mikroprocesor analizujący sytuację w obiekcie. Wytwarza ona sygnały sterujące, uruchamiające automatyczne urządzenia gaśnicze, klapy oddymiające oraz urządzenia sygnalizacyjne. Przekazuje również informacje o zagrożeniu do najbliższej Straży Pożarnej.
Urządzenia peryferyjne to różnego rodzaju czujki pożarowe, systemy zasysające czy klapy pożarowe i dymowe.
Ze względu na czynnik, na który reaguje czujka wyróżniamy:

• czujki jonizacyjne
• rozproszeniowe czujki optyczne
• liniowe czujki optyczne
• czujki zasysające
• nadmiarowe czujki ciepła
• czujki nadmiarowo-różniczkowe
• liniowe czujki ciepła
• czujki płomieni
• czujki wielodetektorowe

Ze względu na lokalizację wyróżniamy:
czujki ochrony ogólnej – zlokalizowane w budynku
czujki ochrony urządzeń – zlokalizowane wewnątrz maszyn i urządzeń.